bugün dostoyevski’nin doğum günü

dünya edebiyatında tüm yazarları okumuş değilim, bu konuda ahkam kesecek, kesin yargıya varacak insanlardan ise hiç değilim; ama tamamen kişisel, duygusal, sezgisel olarak vardığım bir kanı var ki o da tüm yazarların bir yana dostoyevski‘nin  bir yana olduğudur. işte dünya edebiyatının (bence)  en iyi yazarının bugün doğumgünü. birkaç hafta önce bir kitapçının kelepir bölümünden gayet ucuz bir fiyata aldığım, aslında bu kadar değerli bir kitapken kelepire konmasına şaşırdığım, kitapkurtlarının gözünden kaçmış olmasına hayret ettiğim ve dostoyevski‘yi daha iyi tanıma adına müthiş bir kaynak olduğunu düşündüğüm anna dostoyevski‘nin kocası dostoyevski‘yi anlattığı “fyodor dostoyevski” (remzi kitabevi, 2004) adlı kitaptaki bir bölümle, hayatımın bir bölümünde mutlaka yaşadığı, yazdığı yerleri gidip görmek istediğim bu değerli yazarın doğum gününü kendi çapımda kutlamak istiyorum. iyi ki doğmuşsun ve onca sorunlarına rağmen iyi ki yazmışsın dostoyevski.

“… Galeriye oldukça çabuk ulaştık, kapıların kapanmasına bir saat olmasına rağmen içeriye girdik. Kocam hiç durmadan bütün salonları geçti, Sistine şapeli Madonna’sı önünde durdu, tabloyu bütün insanlığın şaheseri kabul ediyordu. Daha sonra anladım ki emsalsiz güzellikteki tablonun önünde, heyecan ve büyük bir duygusallık içinde saatlerce kalabilirdi.”  (s. 113-114)

sistine madonna'sı

” … Saat tam ikide Gemaldegalerie‘ye geliyordum, kocamla orada buluşuyorduk, onun sevdiği eserleri seyrediyorduk., daha sonra sıra benim sevdiğim eserlere geliyordu. Raffaello’yu bütün ressamların üstünde görürdü, eserleri arasında en ön sıraya koyduğu eseri ise Madonna’ydı.”

madonna

“Tiziano’nun dehasına da hayrandı, özellikle Zinsgroschen (Mesih ve Bozuk Para)’i beğenir, gözlerini ayıramadığı bu tablonun önünde saatlerce kalırdı.”

mesih ve bozuk para

“Galeriyi her ziyaretinde çoşkuyla , hayranlıkla seyrettiği öteki tablolar arasında, Murillo’nun Meryem ve Çocuk, …”

meryem ve çocuk

“… Corregio’nun Kutsal Gece, …”

kutsal gece

“… Annibal Carraci’nin Mesih, …”

mesih

“… Battoni’nin Magdalena, …”

magdalena

.. Ruysdael’in Av Partisi, …”

av partisi

“… Claude Lorrain’in Sabah ve Akşam  adlı eserleri vardı; Lorraine’in tüm manzara resimlerini Altın Çağ olarak adlandırırdı, onlardan Bir Yazarın Günlüğü’nde söz etmişti.”

sabah ve akşam

lorraine

lorraine

lorraine

“Hayran olduğu öteki tablolar: Van Dyck’ın Rembrandt ile Karısı, I Karl, …”

rembrandt ile karısı

ı karl

“… Jean Liotard’ın Çikolatacı kadın’ıydı.”  (s. 114-115)

çikolatacı kadın

güzel bir not: internette tabloların fotoğraflarını ararken bahsettiğim kitabı tanıtan ve tam da benim gibi bu resimleri ilgili paragrafta paylaşan bir blogger arkadaşa rastladım, hatta hazır bulunmuşu var diyerek tabloların fotoğraflarını onun verdiği bağlantılardan aldım. fotoğrafları tek tek arama zahmetinden beni kurtaran, gıyabında buradan teşekkür ettiğim arkadaşın kitapla ilgili yazısı da blogu da okunmaya değer: mutlak töz

 lüzumlu bir not: dostoyevski’nin doğumgününün çoğu yerde 11 kasım diye geçtiğini biliyorum. benim bugünü yazma nedenim, yukarıda bahsettiğim kitaptaki (kitabın bir iki yerinde daha geçiyor) aşağıda yer alan bölümdür:

“Bir sabah baktım Vladimir Solovyev bize geliyor (kocam o sırada hâlâ uyuyordu), elinde kocaman bir kutu, içinde ise Sixtina Meryemi’nin, çevresindeki kişiler dışında yalnız başını ve bebek Mesih’i gösteren özgün boyutlu bir fotoğrafı… Kontesin yakın dostu olan Solovyev, soylu kadının Dresden’deki dostlarından fotoğrafı istediğini, onların da çekip gönderdiğini anlattı; kontes, kocamdan fotoğrafı “güzel bir anı” olarak saklamasını diliyordu. 1879 Ekim’i ortalarıydı. O ayın 30’u kocamın doğum günüydü. Fotoğrafı çerçeveletmeye, ayın 30’unda kocama doğum günü armağanı olarak vermeye karar verdik. …

30 Ekim sabahı, kocam yemek odasında çayını içmeye geldiği sırada tablo, odasına, yatağının üzerindeki duvara asıldı. Geleneksel doğum günü kutlamalarının ardından çocuklarla birlikte odasına girdik. En sevdiği tabloyu gördüğü andaki şaşkınlığını bir düşünün. …”  (s. 310-311)

adı geçen tablo, yazının başındaki ilk tablodur.